Gamelan

Gamelan

a.      Gamelan

Gamelan miturut Baoesastra Djawa W.J.S Poerwadaeminta inggih punika tetabuhan kang rercikane akeh banget. Bahan ingkang digunaaken kangge damel gamelan inggih punika perunggu utawa gangsa (campura tembaga lan timahsari), kuningan, saha barut (wesi lan plat). Gamelan jawa cirinipun langkung alus lan alon, benten kaliyan gamelan bali ingkang temponipun langkung cepet, uga gamelan sunda ingkang paling alus lan dipundominasi swanten suling.

b.      Ricikan gamelan

1.      Wujud Tebokan

·         Kendhang ageng/gendhing

Kendhang ingkang paling ageng ukuranipun lan ngasilaken swanten ingkang paling cendhek. Biasanipun ditabuh kaliyan kendhang ketipung ingkang dipunwastani kendhang kalih. Lan ugi saged dipun tabuh piyambakan dipunwastani kendhang satunggal.

·         Kendhang Ketipung

Kendhang ingkang paling alit lan swantenipun paling dhuwur. Biasanipun dipuntabuh kaliyan kendhang ageng.

·         Kendhang Ciblon/batangan

Kendhang ingkang gadhah ukuran langkung alit katimbang kendhang ageng lan kendahng wayangan. Swantenipun langkung dhuwur katimbang kendhang ageng. Biasanipun dipunagem kangge ngiringi tari/jogged.

·         Kendhang Wayangan

Kendhang ingkang gadah ukuran sedeng lan langkung alit sekedhik katimbang kendhang ageng. Biasanipun digunaaken kangge wayangan.

2.      Wujud Wilahan

·         Gender

Perangkat gamelan kasusun ing papan kaya ayunan lan wonten ing ngisore ana tabung silinder kangge gema swanten.

·         Gambang

Wujudipun meh sami kaliyan saron nanging langkung dawa lan kadamel saking kayu.

·         Demung

Saron ingkang paling ageng ukuranipun. Ing kelompok saron/balungan saron demung nasilaken swanten ingkang paling cendhek

·         Saron

Saron barung bentukipun sami kaliyan saron demung nanging langkung alit. Dibanding saron liyanipun, saron barung wonten ing tengah-tengah antaranipun saron demung lan saron peking. Saron barung ngasilaken swanten ingkang langkung dhuwur saoktaf katimbang sarin demung.

·         Peking

Saron penerus utawi peking inggih punika saron kang paling alit lan swantenipun langkung dhuwur.

3.      Wujud Wilahan Pencon

·         Gong kemodhong

Gong kemodhong inggih punika wujud wilahan ngangge pencu, dipun renteng ngangge pluntur, dipun kancing sindik, dipunpantheng dhateng rancakan ing salabatipun kaparingan klenting kangge resonator. Padhatan sarancak cacah 2 wilangan.

·         Kecer

Kecer inggih punika piranti gamelan ingkang ditangkupaken ing pasanganipun, biasanipun ditabuh kangge ngiringi lelagon dolanan ing pagelaran karawitan.

4.      Wujud Pencon

·         Bonang

Wonten 3 jenis bonang inggih punika bonang panembung, barung, lan penerus., dipuntata larik 2,

·         Kethuk lan Kempyang

Kethuk lan kempyang inggih punika salah sawijinging gamelan ingkan katata ing papan kaya ayunan,lan rancakanipun langkung cendhek katimbang kenong.

·         Kenong

Kenong inggih punika piranti gamelan wujud pencon ingkang kasusun ing papan kados ayunan,  irip kaliyan bonang, kempyang, lan kethuk. Ing kelompok perangkat gamelan kang diayun iki, kenong gadhah ukuran sing paling gedhe.

·         Kempul

Biasanipun digantung kados umumipun piranti gong, nanging cacahipun gumantung pagelaran. Bentukipun kados gong nanging langkung alit, lan ngasilaken swanten ingkang langkung inggil.

·         Gong

Gong inggih ounika piranti gamelan ingkang ditabuh lan gadhah ukuran paling ageng. Wonten kalih jenis inggih punika gong ageng lan gong suwuk. .

5.      Wujud Kawatan

·         Rebab

Rebab inggih punika wujuding perangkat gamelan ingkang cara nabuhe dikosok ( digesek ). Ginanipun kangge murba lagu, variasi, lan ugi kangge pambuka gendhing.

·         Celempung lan Siter

Celempung inggih punika gamelan ingkang cara nabuhipun dipetik sami kaliyan siter, cacahipun senar wonten 11 lan 13 pasang. Celempung bebarengan kaliyan siter dados piranti ingkang utama ing gamelan lan mlebet kelompok penerusan, gadhah tempo cepet sami kaliyan gambang. Dibanding siter, celempung kinten-kinten ping 3 langkung dawa.

6.      Wujud Pipa

·         Sruling

Sruling iku kalebu piranti music kang disebul, gunane kangge variasi gamelan. Kagawi saking bahan piring ingkang dawanipun kirang langkung setengah meter. Swanten sulunf kasil saking rongga angina ingkang di geteraken liwat sebulan angin.

·         Kemenak

Kemenak inggih punika perangkat gamelan kang wujude memper gendhang, lan biasanipun dipun tabuh kangge ngiringi bedhayan.